Sytuacja popowodziowa w uprawach rolniczych - Komunikat 6 – zalecenia dla upraw rzepaków ozimych w okresie wiosennym 2025
Na plantacjach rzepaków ozimych, rośliny w zależności od rejonów Polski, daty siewu, dobranej odmiany, znajdują się w nieco zróżnicowanych fazach rozwojowych (BBCH, faza rozwój pędów bocznych 2.20 – 2.29), w których będą wchodzić w stan spoczynku zimowego. W wiosennym sezonie wegetacyjnym 2025, podobnie jak zboża ozime, zbyt wyrośnięte rośliny lub osłabione z powodu podtopień, niedoboru powietrza czy składników pokarmowych niedostarczonych jesienią będą wymagały konkretnych zabiegów agrotechnicznych podczas startu wiosennej wegetacji. Bardzo duży wpływ na przezimowanie roślin będzie miała obecność okrywy śnieżnej podczas występowania znacznych spadków temperatury powietrza. Okrywa śnieżna zapobiega przemarzaniu roślin, łagodzi wahania temperatury powietrza oraz chroni przed mroźnym wiatrem, w wyniku którego temperatura odczuwalna jest o wiele niższa niż notowana.
Na terenach, na których były założone plantacje rzepaku, z powodu wystąpienia wód powodziowych mogą wystąpić anomalie związane z prawidłowym rozwojem roślin. Badania gleby z wybranych pól wykonane w okresie tuż po ustąpieniu fali powodziowej wskazywały na obecność w glebie, na której uprawiany jest rzepak, dużą ilość różnych związków pochodzących z nawozów i środków chemicznych, ale ich poziom nie przekraczał norm. Dodatkowo wykryto, wprawdzie na niskim poziomie, wiele pierwiastków należących do metali ciężkich. Wygląd roślin, gdy woda szybko ustąpiła, nie budził w tym czasie większych wątpliwości. Na blaszkach liściowych znajdowano tylko nieliczne objawy chorób, takich jak: czerń krzyżowych i sucha zgnilizna kapustnych. Starsze liście był chlorotyczne i zahamowane we wzroście. Wiosną 2025, po ruszeniu wegetacji, można przypuszczać, że w większym nasileniu wystąpi ponownie czerń krzyżowych, sucha zgnilizna kapustnych oraz szara pleśń, której źródło pochodzić będzie z zamarłych, żółknących liści. W rejonach, w których od wielu lat obserwowano kiłę kapusty i w ich sąsiedztwie, istnieje zagrożenie zwiększonego porażenia korzeni rzepaku przez sprawcę tej choroby, ponieważ fala powodziowa sprzyjała rozprzestrzenianiu się zarodników P. brassicae. W miejscach, gdzie nagromadzenie metali ciężkich i innych związków mogło być skumulowane, np. w obniżeniach pól.
W okresie wczesnowiosennym 2025, należy koniecznie przeprowadzić lustracje plantacji pod kątem występowania nietypowych objawów – np. pożółknięcia, przebarwienia, rośliny w słabszej kondycji celem podjęcia decyzji o wykonaniu odpowiednich zabiegów agrotechnicznych, w tym także chemicznej ochrony upraw.
W związku ze znacznym złagodzeniem klimatu, wyraźnie wydłuża się także okres żerowania na rzepaku wielu szkodliwych owadów. Dotyczy to zwłaszcza mszyc, ale także gąsienic niektórych motyli, jak np. bielinków i tantnisia krzyżowiaczka. Może to doprowadzić do sytuacji, że w cieplejszych regionach kraju niektóre szkodniki. które do tej pory diapauzowały poza uprawami lub np. w formie jaj, mogą przezimować na roślinach rzepaku. Wiąże się to również z koniecznością wczesnego rozpoczęcia monitoringu w kolejnym sezonie - w przypadku wystąpienia dodatnich temperatur żółte naczynia należy wystawić już w lutym.
W przypadku zauważenia niepokojących objawów lub symptomów służymy pomocą w kwestii diagnostyki, czy rekomendacji dalszych postępowań. W razie wątpliwości można wysłać zapytania na adres: SygnalizacjaAgrofagow@iorpib.poznan.pl.
