Nowym zagrożeniem dla plantacji porzeczki czerwonej i czarnej są masowe pojawy wstężyka ogrodowego (Cepaea hortensis) oraz wstężyka gajowego (Cepaea nemoralis). Ślimaki bytują u podstawy krzewów, a w słoneczne dni wspinają się na łodygi i liście.

Uprzejmie informujemy, że zgodnie z rozporządzeniem Komisji (UE) 2025/158 z dnia 29 stycznia 2025 r. zmieniającym załącznik II do rozporządzenia (WE) nr 396/2005, od 19 sierpnia 2025 r. zmianie ulegną najwyższe dopuszczalne poziomy pozostałości (NDP/MRL) substancji czynnej acetamipryd w 38 produktach, w tym następujących produktach mających istotne znaczenie dla polskiego rolnictwa. Obniżenie NDP spowoduje, że od 19 sierpnia 2025 r. plony z tych upraw, zawierające przekroczenia przedstawionych powyżej wartości najwyższych dopuszczalnych poziomów pozostałości acetamiprydu, nie będą mogły być oferowane do sprzedaży w Polsce oraz w pozostałych państwach członkowskich UE w formie świeżej jak i w postaci mrożonek.

Na podstawie obserwacji, prowadzonych za pomocą aparatu Burkarda, w Sadzie Doświadczalnym Instytutu Ogrodnictwa – PIB w Dąbrowicach, stwierdzono wysiew askospor Venturia inaequalis. W dniu 01.04.2025 w powietrzu kwatery jabłoni niechronionych przed parchem maksymalna koncentracja tych zarodników wynosiła 27 szt./m².

Uprzejmie informujemy, że zgodnie z rozporządzeniem Komisji (UE) 2025/158 z dnia 29 stycznia 2025 r. zmieniającym załącznik II do rozporządzenia (WE) nr 396/2005, od 19 sierpnia 2025 r. zmianie ulegną najwyższe dopuszczalne poziomy pozostałości (NDP/MRL) substancji czynnej acetamipryd w 38 produktach, w tym następujących produktach mających istotne znaczenie dla polskiego rolnictwa:

W ochronie rzepaku ozimego duże znaczenie ma ograniczanie strat powodowanych przez larwy chrząszczy żerujących wewnątrz tkanek roślin. Jednymi z najistotniejszych agrofagów z tej grupy są chowacze łodygowe i pchełka rzepakowa. Stadia szkodliwe, które znajdują się już wewnątrz roślin (w ogonkach liściowych, łodygach) są trudne do zwalczenia, a ich zamarcie wewnątrz może spowodować powstanie niekorzystnych procesów gnilnych, które dodatkowo zaszkodzą roślinie. Dlatego duże znaczenie ma profilaktyka i monitoring upraw, który pozwala na odpowiednie wczesne wykrycie agrofaga oraz podjęcie działań jego zwalczania. Ważne jest, aby zabieg chemicznego zwalczania wykonać zanim samice złożą jaja do roślin.

Na podstawie obserwacji prowadzonych w Sadzie Doświadczalnym Instytutu Ogrodnictwa – PIB w Dąbrowicach, stwierdzono w około 5% pseudotecjów Venturia inaequalis pierwsze dojrzewające askospory.

Problem z ptakami w uprawie rolniczej występuje corocznie w mniejszym lub większym nasileniu. Wciąż poszukuje się rozwiązań, które satysfakcjonowałyby środowiska przyrodnicze i właścicieli gruntów, na które nadlatują stada ptaków ograniczając zakładany plon. Nie ma jednak w tym temacie skutecznych rozwiązań. W Wielkopolsce, na Dolnym Śląsku i z mniejszym nasileniem w innych regionach Polski spotkać można lokalnie stada gęsi zbożowej i gęgawy, które migrują teraz w sporych kluczach. Ptaki szukają odpowiednich siedlisk do rozpoczęcia rozwoju. Miejsca które będą wybierać muszą spełniać odpowiednie warunki pokarmowe oraz zapewnić schronienie dla nowych lęgów. Schronienie dają wszelkiego rodzaju drobne zadrzewienia oraz użytki ekologiczne. Baza pokarmowa to coraz częściej pola ozimin z rzepakami i zbożami.

Początek roku 2025 powitał nas rekordowo, jak na tę porę, roku bardzo ciepłym przedwiośniem. Rekordową temperaturę powietrza zarejestrowano w lutym, co wiąże się już z trendem wieloletnim ocieplającego się klimatu. Niedostateczna ilość opadów atmosferycznych oraz brak pokrywy śnieżnej nie był czynnikiem korzystnym dla upraw zbóż i rzepaku ozimego. Z uwagi na powyższe, w okresie wczesnowiosennym zdecydowanie wcześniej niż zwykle, wystawiono żółte naczynia oraz przeprowadzano lustrację pod kątem oszacowania liczebności szkodników.

Zimą, w wielu miejscach w Polsce, na korze drzew (głównie zieleni miejskiej) można zaobserwować duże skupiska owadów. Są to, nomen omen, skupieńce lipowe (Oxycarenus lavaterae), pluskwiaki różnoskrzydłe z rodziny skupieńcowatych. Owady te pochodzą ze strefy śródziemnomorskiej naszego kontynentu, ale w ostatnich latach znacznie rozszerzyły swój zasięg, co związane jest najpewniej z ociepleniem klimatu. 

Wysoka temperatura powietrza powoduje wzrost aktywności owadów. W  wystawionych na polach żółtych naczyniach odnotowuje się pierwsze osobniki śmietki glebowej.

Przełom lat 2024/2025, to już kolejna zima z rekordowo wysokimi temperaturami powietrza. Brak okrywy śnieżnej, lub jej niewielkie ilości na terenie kraju mogą nieść za sobą negatywne konsekwencje. W przypadku nagłych przymrozków, rośliny mogą ulegać uszkodzeniom. Z kolei wysokie jak na tę porę roku temperatury powodują, że rośliny są zbyt wyrośnięte i w okresie wczesnowiosennym w wielu rejonach kraju będą wymagały zabiegów skracania. Jednak największym problemem jest możliwość wystąpienia, wcześniej niż zwykle szkodników, głównie chowacza brukwiaczka.

Na plantacjach rzepaków ozimych, rośliny w zależności od rejonów Polski, daty siewu, dobranej odmiany, znajdują się w nieco zróżnicowanych fazach rozwojowych (BBCH, faza rozwój pędów bocznych 2.20 – 2.29), w których będą wchodzić w stan spoczynku zimowego. W wiosennym sezonie wegetacyjnym 2025, podobnie jak zboża ozime, zbyt wyrośnięte rośliny lub osłabione z powodu podtopień, niedoboru powietrza czy składników pokarmowych niedostarczonych jesienią będą wymagały konkretnych zabiegów agrotechnicznych podczas startu wiosennej wegetacji. Bardzo duży wpływ na przezimowanie roślin będzie miała obecność okrywy śnieżnej podczas występowania znacznych spadków temperatury powietrza. Okrywa śnieżna zapobiega przemarzaniu roślin, łagodzi wahania temperatury powietrza oraz chroni przed mroźnym wiatrem, w wyniku którego temperatura odczuwalna jest o wiele niższa niż notowana.

Późnym latem i jesienią na niektórych drzewach jabłoni rosnących w kilku sadach produkcyjnych i doświadczalnych zlokalizowanych w województwie łódzkim obserwowano miotlastość pędów (proliferacja, „czarcie miotły”). Objawy takie mogą wskazywać na porażenie drzew przez fitoplazmę proliferacji jabłoni, ‘Candidatus Phytoplasma mali’.

Na terenach dotkniętych klęską powodziową, oprócz strat na plantacjach (zniszczone, zalane rośliny, trudności z wjechaniem na plantacje w celu zebrania roślin uprawnych), niepokój budzi także ewentualna jakość gleby. Silne prądy wody zalały bardzo duże obszary pól uprawnych, ale także mniejsze powierzchnie np. ogrody przydomowe. Woda nieodwracalnie zniszczyła rośliny, zaistniała również obawa, że znajdowały się w niej substancje niebezpieczne lub toksyczne dla przyszłych upraw.

 Jesień – początek wzrostu roślin, to szczególny okres w sezonie wegetacyjnym, w którym należy odpowiednio zadbać o ochronę i prawidłowy rozwój młodych ozimin.

Na terenie Polowej Stacji Doświadczalnej Instytutu Ochrony Roślin–PIB w Winnej Górze (woj. wielkopolskie, pow. średzki) 29.10.2024 na zasiewach zbóż stwierdzono występowanie mszycy Diuraphis noxia (polska nazwa - mszyca pszeniczna, rosyjska mszyca pszeniczna).

Długotrwałe stagnowanie wody, zwłaszcza w wypadku temperatur wyższych niż 10℃, może mieć istoty wpływ na faunę glebową, w tym żyjące w niej owady. Ograniczenie dostępu do tlenu w dłuższym czasie powoduje śmierć zarówno fauny pożytecznej, jak i tej uznawanej za szkodliwą. Znane są m. in. wyniki wpływu tego typu warunków na rozwijające się w glebie larwy sprężykowatych – drutowce. Występują wśród nich zarówno gatunki szkodliwe, jak i pożyteczni drapieżcy polujący na larwy innych owadów.

 W uprawach pszenicy ozimej może pojawić się problem z występowaniem zgorzeli siewek, której sprawcami jest kompleks organizmów chorobotwórczych. Podobnie, jak w przypadku wielu innych patogenów, woda ułatwia rozprzestrzenianie się zarodników infekujących np. źdźbła czy liście zbóż ozimych. Infekcji sprzyjają silne i długotrwałe opady deszczu, powodujące nadmierne uwilgotnienie gleby i jej zaskorupienie. Wraz z falą powodziową zarodniki organizmów chorobotwórczych mogą rozprzestrzeniać się szybciej. Zgorzel siewek może być powodowana między innymi przez grzyby rodzaju Fusarium, które w późniejszym okresie są sprawcami również choroby podsuszkowej.

Wrzesień i październik to miesiące zbioru dojrzałych nasion konopi włóknistych. Późny zbiór w październiku zapewni pełną dojrzałość nasion, natomiast przynosi ryzyko zbioru w optymalnych warunkach pogodowych, czyli w słoneczne, suche dni.

Zbiór wilgotnego materiału wymaga bardzo szybkiego oczyszczenia nasion (z całej masy zielonej) i właściwego procesu suszenia. Nasiona nie mogą być suszone w wysokich temperaturach (powyżej 36 stopni). Nasiona należy oczyścić bezpośrednio po zbiorze i wymłóceniu.

Zalecenia dla rolników z terenów dotkniętych powodzią

Powódź na południu Polski w okresie jesieni 2024 spowodowała ogromne zniszczenia i straty, których konsekwencje z pewnością będą wymagały czasu, pracy, energii i nakładów finansowych. Należy także pamiętać, że poza zabudowaniami, drogami, mostami, realne straty ponieśli także rolnicy. Część upraw będzie wymagała ponownych zasiewów (pszenica ozima, rzepak ozimy), wiele plantacji kukurydzy uległo całkowitemu zniszczeniu. 

Na dzień dzisiejszy, tj. 25.09.2024 w sadach jabłoniowych trwa pełnia zbiorów. Korzystając z okazji, możliwe jest jednoczesne wykonanie lustracji i oznaczanie drzew z objawami srebrzystości liści, która w ciągu sezonu miała dogodne warunki do rozwoju. 

Na wielu roślinach rzepaku ozimego, na spodniej stronie blaszki liściowej zaobserwowano larwy gnatarza rzepakowca.

Na wielu roślinach rzepaku ozimego zaobserwowano uszkodzenia wyrządzone przez pchełki oraz gąsienice tantnisia krzyżowiaczka.